Jongeren die vaker in de gesloten jeugdzorg (JeugdzorgPlus) verblijven zijn niet tevreden over de responsiviteit van de zorg. Met andere woorden, ze vinden dat de behandeling niet aansluit bij hun motivatie en behoeften. Dat blijkt uit het onderzoek Leren van herhaald beroep JeugdzorgPlus dat JSO in opdracht van ZonMw heeft uitgevoerd.
Vijftien keer verhuisd
Aan het onderzoek hebben vijftien jongeren van tussen de 12 en 18 jaar oud meegedaan, die van jongs af aan allerlei problemen hebben gehad in hun gezin, op school of met vrienden. Ze zijn meer dan driemaal in verschillende gesloten jeugdzorginstellingen geplaatst en verhuisden tot wel vijftien keer naar verschillende leefgroepen, andere vormen van hulp en weer terug.
Doel
De onderzoekers wilden inzicht verkrijgen in de oorzaken van het herhaaldelijk plaatsen en leren van de ervaring en opvattingen van jongeren zodat terugplaatsingen voorkomen kunnen worden. Om een beeld te krijgen van hun complexe levensloop zijn interviews gehouden door getrainde ervaringsdeskundigen. Hun levensverhalen zijn opgetekend en aangevuld met dossieronderzoek en interviews met ouders en hulpverleners.
Onveiligheid
De jongeren geven aan dat hun problemen toenemen vanaf het moment dat ze in de JeugdzorgPlus terechtkomen. Ze ervaren onveiligheid, voelen zich opgesloten en weten niet wat hun perspectief is. Onderzoeker Charlotte Hanzon: “JeugdzorgPlus moet een veilige plek zijn maar de jongeren in ons onderzoek ervaren het tegenovergestelde. Door dat gevoel staan ze voortdurend in de overlevingsstand wat betekent dat ze niet mee willen doen, weglopen, agressief worden of drugs gaan gebruiken.”
Leven op pauzeknop
Een andere conclusie is dat de jongeren vinden dat hun problemen niet worden opgelost. Volgens hen is de begeleiding gericht op gedragsverandering in de instelling en niet op het behandelen van hun persoonlijke problematiek. “Mijn leven staat op de pauzeknop en ik leer niet hoe ik het zelf moet doen”, zegt een meisje.
Tenslotte ervaren de jongeren dat opgebouwde contacten met hulpverleners maar ook contacten met gezinsleden voortdurend verbroken worden door de vele overplaatsingen. Een jongere zegt: “Als het dan ergens goed gaat, dan moet ik weer weg. Ik moet steeds opnieuw beginnen.”
Leven op de rit
Onderzoeker Nita van Veluw: “De jongeren ervaren JeugdzorgPlus als een vorm van uitsluiting van het gewone leven en een plek waar ze niet vooruit komen. Ze willen juist deelnemen aan het gewone leven en daar leren hoe ze hun eigen leven op de rit kunnen krijgen. Hierover moet binnen en tussen jeugdhulporganisaties worden gesproken maar ook op landelijk strategisch niveau.”